Varendonck College: Samenwerking tussen po en vo leerzaam voor leerlingen en leraren

Het Varendonck College, met locaties in Asten en Someren, zoekt bewust de samenwerking met het primair onderwijs. Volgens Diego van Steen, manager onderwijs, past dit binnen de vier pijlers van de school: de leerling centraal in beeld, bildung, een professionele leercultuur en de omgeving. “De pijler omgeving behelst ook een heel praktisch aspect. Wij zijn namelijk een streekschool in een krimpgebied. Onze samenwerking met het primair onderwijs biedt mogelijkheden om verdere daling van de leerlingenaantallen te voorkomen. Wij willen de vorming van leerlingen, die op de basisschool al volop in gang is, voortzetten en daarbij gebruik maken van elkaars expertise.”

Convenant voor samenwerking

Het Varendonck College werkt samen met de stichtingen PRODAS en PlatOO en staat zo in contact met zo’n vijftien basisscholen. Daarvan zijn leerlingen uit groep zeven en acht op basis van een voorlopig advies welkom op de zogenoemde Experience Days voor minilesjes en masterclasses. Diego: “Afgelopen oktober ondertekenden wij een convenant met PRODAS en PlatOO om de samenwerking kracht bij te zetten en te verbeteren. Tijdens deze middag brainstormden vijftig leraren van het voortgezet en primair onderwijs in groepjes met elkaar over de samenwerkingsmogelijkheden, binnen vijf thema’s: Gebruik maken van elkaars ruimten en materialen, Sportactiviteiten, cultuur en burgerschap, Samenwerken, Engels/talen en Techniek en Brainport. Samenwerken is heel belangrijk, omdat wij veel van elkaar kunnen leren. Zo maken wij onderwijs beter en mooier voor leerlingen en leraren en brengen wij de talenten en mogelijkheden van leerlingen met elkaar in verbinding.”

Coachende rol

Aanjager op dit gebied is Neeltje van de Vossenberg, docent Aardrijkskunde TTO, Technasium en Brainportcoördinator. Sinds een aantal jaren organiseert zij in samenwerking met Thomas Koolen van basisschool Het Talent in Asten samenwerkingsprojecten voor de leerlingen van beide scholen. “De probleemstellingen hiervoor ontlenen wij aan lokale bedrijven. De vo-leerlingen formuleren bijvoorbeeld een opdracht voor leerlingen van groep zeven en acht, die op basis daarvan een ontwerp of advies opstellen en presenteren. De vo-leerlingen hebben daarbij een coachende rol. Een andere vorm is dat de leerlingen samen een enquête op straat afnemen. Zij leren daarvan in de praktijk dat het handig is om een taakverdeling te maken en hoe je mensen aanspreekt.”

Vaardigheden ontwikkelen

Door de samenwerkingsprojecten maken de basisschoolleerlingen al kennis met de school en wordt de overgang naar het voortgezet onderwijs soepeler. “Voor alle leerlingen geldt dat zij leren samenwerken. Onze leerlingen leren bovendien reflecteren op zichzelf en worden zich bewust van wat zij al hebben geleerd. Een plan bedenken, de tijdsplanning bewaken, het eigen netwerk aanspreken; dit zijn allemaal vaardigheden die zij ontwikkelen”, aldus Neeltje. “Door de uitwisseling van kennis en ervaring tussen het voortgezet en primair onderwijs opent zich een wereld van nog meer samenwerking. Als de school bijvoorbeeld een cursus tweetalig onderwijs organiseert, bedenken wij nu dat ook de basisschoolleerkrachten daarbij kunnen aansluiten. De bijvangst is de grootste winst.”

Anders leren denken

Ook leerling Jordi (4 havo) is heel positief: “In groep zeven heb ik een samenwerkingsproject gedaan over het hermeanderen van de Astense Aa en in groep acht over een regionaal bedrijf. Dit maakte mij enthousiast over de middelbare school en hierdoor wist ik al in groep zeven dat ik technasium wilde gaan doen. Tijdens de samenwerkingsprojecten kwam ik in aanraking met problemen en moest ik een toepasselijke oplossing daarvoor bedenken. Dit leerde mij al op jonge leeftijd anders denken. Ook heb ik veel geleerd van de samenwerking met oudere kinderen, die meer van het onderwerp afwisten.”

Mindset stimuleren

De samenwerking met het primair onderwijs sluit nauw aan op wat de school met onderwijs voor ogen heeft. Volgens Diego vergt dit ook andere vaardigheden van de leraren (professionele leercultuur): “Wij verwachten dat zij steeds meer een coachende rol innemen. Eigenaarschap en persoonlijk leiderschap van de leerlingen stimuleren, meer samenwerken en minder klassikaal lesgeven; het past er allemaal in. Bovendien kun je het makkelijk aan een vak koppelen. Deze mindset probeer ik als manager te stimuleren. Ik wil dat leraren zich vrij voelen om in plaats van een boek te behandelen naar buiten te gaan of een project samen met leerlingen van een basisschoolklas aan te gaan. Die ruimte mogen zij echt pakken.”

Belang verhelderen

Diego wil leraren van het voortgezet en primair onderwijs fysiek met elkaar in contact brengen: “Als manager is het mijn taak om het belang van de samenwerkingsactiviteiten te verhelderen. Ik volg hiertoe de ontwikkelingen en deel deze met alle betrokkenen, zodat ook het enthousiasme onder hen groeit. Ik wil dat alle leraren gaan voelen dat de samenwerking waardevol is en erbij hoort. Ook heb ik hierin een faciliterende rol: wat heeft een leraar nodig om dit te realiseren en hoe kunnen wij dit samen organiseren? De ontstane samenwerking is een mooie ontwikkeling, waarvan ik hoop dat deze zich als een olievlek zal uitbreiden.”