Strategisch personeelsbeleid

Sinds 2013 is strategisch personeelsbeleid (HRM) in het voortgezet onderwijs uitgegroeid tot een centraal thema voor besturen, scholen en beleidsmakers. Het wordt erkend als aangrijpingspunt voor de verbetering van onderwijskwaliteit en voor de ontwikkeling van onderwijspersoneel. Ook speelt het een rol bij thema’s als het terugdringen van het lerarentekort, de ontwikkeling van de school als lerende organisatie, goed werkgeverschap, het samen opleiden en de professionele ontwikkeling van docenten, schoolleiders en bestuurders.

Vanwege dit groeiende belang heeft strategisch personeelsbeleid de afgelopen jaren een centrale plek gekregen in het Strategisch kader van de VO-raad. Ook is het een belangrijke ambitie in de Toekomst van ons Onderwijs.

In samenwerking met het ministerie van OCW en de Inspectie van het Onderwijs zijn verschillende afspraken gemaakt en ontwikkelingen in gang gezet:

• De VO-raad is afgelopen periode met OCW in gesprek geweest over de verdere toekomst van deze regeling-SHRM. Het ministerie van OCW heeft inmiddels bevestigd dat 50% van de SHRM-middelen via de regeling ook in 2025 beschikbaar blijven. In het regeerprogramma van 13 september 2024 kondigde het kabinet aan dat het wetsvoorstel strategisch personeelsbeleid begin 2025 aangeboden wordt aan de Tweede Kamer. De helft van SHRM-middelen gaat met ingang van 2025 naar de nieuwe ‘Regeling-onderwijsregio’s 2025’, die in juni 2024 gepubliceerd is. Zie ook dit nieuwsbericht.

• Medio augustus 2023 heeft het ministerie van OCW bekend gemaakt dat de ‘Regeling aanvullende bekostiging strategisch personeelsbeleid, begeleiding startende leraren & schoolleiders en verzuim’ (voorheen prestatieboxmiddelen) voor de laatste vijf maanden van 2023 wordt voortgezet.

• Strategisch personeelsbeleid is in 2021 en 2022 een kernonderwerp in de afhechting van het Sectorakkoord vo. Het kabinet stelde in beide jaren € 88 miljoen beschikbaar aan schoolbesturen om hun strategisch personeelsbeleid te versterken, aansluitend op hun onderwijskundige koers en passend bij de eigen context. Van schoolbesturen wordt verwacht dat zij de prestatieboxmiddelen inzetten voor het verder verbeteren van de implementatie en evaluatie van strategisch personeelsbeleid, de begeleiding van startende leraren en schoolleiders en de duurzame inzetbaarheid van het onderwijspersoneel.

• De afhechting van het Sectorakkoord vo komt voort uit de afspraken uit het geactualiseerde Sectorakkoord (2018). In dat akkoord is expliciet afgesproken dat schoolbesturen hun personeelsbeleid afstemmen op onderwijskundige doelen en daaraan gekoppeld de professionele ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid van leraren en schoolleiders. Ze worden niet langer bevraagd op afzonderlijke deelaspecten van het lerarenbeleid, zoals differentiatievaardigheden of het aantal masteropgeleide leraren.
• Het ministerie van OCW en de VO-raad hebben in 2018 samen met de Onderwijsinspectie en wetenschappelijk experts vijf indicatoren voor goed strategisch personeelsbeleid ontwikkeld:
  • afstemming van strategisch personeelsbeleid op externe ontwikkelingen
  • afstemming van strategische personeelsbeleid op onderwijskundige doelen
  • duurzame inzetbaarheid
  • ontwikkelperspectief leraren en schoolleiders
  • kwaliteit van implementatie van strategisch personeelsbeleid door schoolleiders  
• Deze indicatoren komen terug in het tweejaarlijks sectorbreed monitoringsonderzoek in opdracht van het ministerie en de VO-raad en themaonderzoeken door de Inspectie. Het monitoringsonderzoek onder besturen is sinds 2020 uitgebreid met onderzoek onder schoolleiders en leraren, om beter zicht te krijgen op de implementatie en doorwerking van strategisch personeelsbeleid. Door deze onderzoeken kan het voortgezet onderwijs aan de politiek en andere stakeholders de voortgang laten zien in de versterking van strategisch personeelsbeleid in het voortgezet onderwijs.
• Strategisch personeelsbeleid is bestempeld als prioritair maatschappelijk thema in de jaarverslaglegging over 2021 (via XBLR). De deadline hiervoor is 1 juli 2022. In november 2021 hebben de schoolbesturen hierover een brief ontvangen. De minister heeft nog geen beslissing genomen over de maatschappelijke thema’s voor het bestuursverslag over 2022.Het kabinet heeft het voornemen om eisen ten aanzien van strategisch personeelsbeleid in de wet te verankeren. Het ministerie van OCW heeft een voorstel daartoe in voorbereiding.

Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het versterken van strategisch personeelsbeleid. Uit opeenvolgende monitoronderzoeken blijkt dat besturen en scholen een beweging in gang hebben gezet.  Een beweging die voortdurend nieuwe stimulans en aandacht kan gebruiken, zowel in de breedte als de diepte: meer schoolbesturen die met strategisch personeelsbeleid aan de slag gaan en ook een verbeterde toepassing ervan. Kortom, een verdere versterking

Uit het monitoringonderzoek komen verschillende aandachts- en verbeterpunten naar voren.  Het gesprek tussen bestuur, schoolleiding en medewerkers is daarin een belangrijke pijler. Uit het laatste monitoringsonderzoek (2020) zijn de volgende tien opgaven voor schoolbesturen gedestilleerd:

1. Maak een bewuste keuze voor een beperkt aantal HRM-doelen.
2. Formuleer gewenst professioneel gedrag.
3. Draag zorg voor een goede afstemming tussen HRM-activiteiten.
4. Breng het beleid tot leven.
5. Geef vorm aan de c van pdca.
6. Maak werk van duurzame inzetbaarheid.
7. Faciliteer en stimuleer een professionele leercultuur.
8. Versterk het peoplemanagement.
9. Bied ook schoolleiders meer ontwikkelperspectief.
10. Doordenk wat de verhouding centraal/lokaal betekent voor het personeelsbeleid.