De ‘100 dagen schoolcoach’ voor doorstromende nieuwkomersleerlingen: een cruciaal extra steuntje in de rug

“Als ISK vinden we het belangrijk om sterk betrokken te zijn bij het gehele doorstroomproces van onze leerlingen”, vertelt Merlijn. "Zo begeleiden we leerlingen rond de aanmelding voor een vervolgschool, geven we advies over de onderwijsrichting en verzorgen we de warme overdracht.” Sanne: “Hier kwam ook de vraag bij: wat kunnen wij en de vervolgscholen doen om onze leerlingen beter te laten landen in het reguliere vo? We merkten dat niet alle vo-scholen hier al beleid op hadden. Dan kwam bijvoorbeeld pas na de eerste toetsweek in oktober de vraag: hoe kan het dat deze leerling niet goed scoort? Terwijl leerlingen dan al weken bezig zijn.”  

Bij de ISK Arnhem groeide zo geleidelijk het idee voor de 100 dagen schoolcoach, die vanuit de ISK leerlingen kan begeleiden tijdens hun startperiode op het reguliere vo. De ISK had ook al goede ervaringen met dergelijke coaching tijdens de coronatijd, toen hun leerlingen een deel van het onderwijs moesten missen. “Met behulp van de coach konden ze toen toch uitstromen en goed landen”, aldus Merlijn.

Een andere bril

“Als eerste kijken we of een doorstromende leerling baat kan hebben bij een tijdelijke coach vanuit de ISK”, vertelt Sanne. “Dit is bijvoorbeeld extra het geval als er vanuit huis weinig steun gegeven kan worden. Gemiddeld krijgt ongeveer 15% van de doorstromende leerlingen een doorstroomcoach, schatten we in.” Wordt besloten een coach in te zetten, dan vindt overleg plaats met de ontvangende school. “De ISK helpt de school hierbij te bepalen wat een leerling nodig heeft. En vervolgens kan onze coach - vaak een van hun oude docenten of mentor –  de leerlingen deze ondersteuning gaan bieden tijdens hun eerste periode in het reguliere vo, tot aan de kerstvakantie. De ondersteuning kan tijdens of na schooltijd en binnen of buiten de school plaatsvinden. Sowieso is altijd iemand vanuit de reguliere school nauw betrokken, bijvoorbeeld de mentor van de leerling daar.”

De 100 dagen schoolcoach kan op allerlei vlakken begeleiding bieden, vertelt Rieneke. “Denk aan bijles in NT2 of huiswerkbegeleiding, maar ook aan inhoudelijke hulp bij vakken. Het is sowieso breder dan alleen hulp bij taalverwerving. Nieuwkomersleerlingen hebben vaak ook een ander referentiekader. Zo was er een oud-leerling van ons die alle woorden in de les begreep, maar op het einde vroeg: wat zijn de middeleeuwen? En andere leerling vertelde dat hij weinig snapte van geschiedenis, omdat hij dit opeens door een westerse bril verteld kreeg. Hij had nul kapstokken om dit te begrijpen.” De 100 dagen schoolcoach kan de vo-school en docenten ook bewust maken van dit soort dingen, aldus Rieneke. “Wat voor ons vanzelfsprekend is, is dat voor deze leerlingen vaak niet.  Probeer door de ogen van een leerling te kijken.”

Naast cognitief, kan de coach leerlingen ook sociaal-emotioneel ondersteunen en hen bijvoorbeeld helpen zich veilig en thuis te gaan voelen op school en aansluiting te vinden. “Nieuwkomersleerlingen zijn het Nederlands nog niet helemaal machtig, moeten wennen aan de nieuwe school en ‘andere’ klasgenoten én willen vaak niet opvallen”, onderstreept Sanne. “Ze zijn hierdoor in het begin meestal wat stiller en wat meer op zichzelf, en kunnen zich wat verloren voelen en verbinding missen. De coach kan hier met hen over praten en tips geven om bijvoorbeeld contact te zoeken met klasgenoten. In overleg met de school kan ook een maatjessysteem worden opgezet, waarbij een leerling van de school een nieuwkomersleerling wegwijs maakt. Je moet hier dan wel bovenop zitten: is er een klik, doen ze voor elkaar wat nodig is? Maar dit soort, vaak relatief makkelijk te realiseren dingen, helpen leerlingen vaak wel om zich gezien, geaccepteerd en veilig te voelen, belangrijke voorwaarden ook om zich verder te kunnen ontwikkelen.”  En, zo vult Rieneke aan, ook op dit vlak kan de coach de reguliere school bewuster maken van hoe zij leerlingen hier zelf in kunnen begeleiden en wat het belang hiervan is. “Zorg dat je vanaf het begin aandacht hebt voor hoe het met een leerling gaat, ga in gesprek, zorg dat passend ondersteuning beschikbaar is.”

Kort lijntje

Het inzetten van een 100 dagen schoolcoach levert zo veel winst op, benadrukken zowel Sanne, Rieneke als Merlijn. “Voor leerlingen is het fijn dat er na de overstap nog tijdelijk een kort lijntje met de ISK blijft bestaan, die toch als hun veilige haven voelt”, aldus Sanne. “Ze weten dat ze altijd terechtkunnen bij een vertrouwd iemand. Onze coach kan ook echt de tijd voor hen maken. Per leerling zijn 15 klokuren beschikbaar voor ondersteuning.” Rieneke: “Ik herinner me nog een leerling die weinig ondersteuning vroeg. Maar toen de coaching met kerst stopte, schrok hij heel erg. Alleen de gedachte dat dit lijntje er was, was genoeg voor hem en gaf hem een veilig gevoel. Na de startperiode geven de meeste leerlingen echter wel zelf aan de ondersteuning te willen afbouwen. Wat ook heel fijn is: het betekent dat ze zijn geland, zelfstandiger de volgende stappen kunnen maken.”

Verdere ondersteuning van leerlingen, vooral op het gebied van taalontwikkeling, blijft ook daarna nog wel vereist, benadrukt Merlijn. “Het uiteindelijke doel van de 100 dagen schoolcoach is dat de ontvangende school deze begeleiding geleidelijk steeds meer gaat overnemen. Ook na die eerste periode is het belangrijk om zaken als NT2-begeleiding goed op orde te hebben en vinger aan de pols te blijven houden hoe het gaat met een leerling, bijvoorbeeld via de mentor van de leerling of een doorstroomcoach vanuit de vo-school. Dat is wel een aandachtspunt. Scholen kunnen er aan gewend raken dat het initiatief vanuit de ISK komt. Maar ze moeten het op een gegeven moment toch zelf gaan doen, het zelf borgen.”

Na de kerst volgt ook altijd een overdracht tussen de ISK en vervolgschool, waarbij wordt gekeken: zitten leerlingen op hun plek, wat hebben zij nog nodig, heeft de school een goede begeleidingsstructuur en is alle informatie over een leerling voor alle betrokkenen beschikbaar? “Wij houden daarna contact met de school en blijven volgen hoe het met de leerlingen gaat”, vertelt Rieneke. “Ik vind het ook heel leuk om de leerlingen later nog te spreken en hun ontwikkeling te zien.”

Samenwerking

Goede samenwerking, wederzijds vertrouwen en het besef van een gedeelde verantwoordelijkheid, zijn volgens de ISK Arnhem ook de belangrijkste voorwaarden om een initiatief als de 100 dagen schoolcoach te kunnen laten slagen. “Het is belangrijk dat de reguliere school ten eerste voor een strakke organisatiestructuur zorgt rond de 100 dagen schoolcoach”, aldus Merlijn. "De coach moet kunnen starten, de juiste gegevens moeten aanwezig en door iedereen te vinden zijn, er moeten contactmomenten met de mentor geregeld worden etc.” “Het levert zoveel meer op als dit vanaf het begin allemaal goed geregeld is,” stelt Rieneke. “En daarnaast is belangrijk dat de ontvangende school ook bereid is zelf (steeds meer) te investeren in de begeleiding van nieuwkomersleerlingen, in de startperiode en daarna.”

Met het initiëren van de 100 dagen schoolcoach is het contact en de samenwerking tussen de ISK en reguliere scholen in de regio ook toegenomen. “Het kan nog beter,” aldus Merlijn, “maar er zit een positieve ontwikkeling in. Ons doel is uiteindelijk: het vo meenemen in wat de nieuwkomerleerlingen nodig hebben na hun overstap. Want, om goed te kunnen landen in het vo is veel meer nodig dan alleen een leerling in de klas mee te laten draaien. Stroomt een NT2-leerling in, dan moet er meteen een belletje gaan rinkelen bij scholen: wat heeft deze leerling nodig, hoe kunnen we hem of haar goed begeleiden? De 100 dagen schoolcoach draagt eraan bij dat we dat steeds meer bereiken.”
 

Wil je meer informatie over de ‘100 dagen schoolcoach’ en hoe je een dergelijk initiatief als ISK en regulier onderwijs samen kunt realiseren?  Neem contact op met ISK Arnhem.