*

Duurzaam werken in het onderwijs: een aantrekkelijk perspectief. De kwaliteit van het onderwijs staat of valt met de kwaliteit van het onderwijspersoneel. Kwalitatief goed onderwijs, verzorgd door adequaat opgeleide leraren, is van groot belang voor de maatschappij als geheel. Goed onderwijs staat ook aan de basis van gelijke kansen voor iedereen. Kwalitatief goed onderwijs kan bovendien de negatieve trend van de afgelopen jaren in de prestaties van onze leerlingen en studenten keren. Om binnen het onderwijs verzekerd te zijn van voldoende en goed opgeleid personeel, is een goed functionerende onderwijsarbeidsmarkt nodig. Daarvoor moeten de beroepen in het primair en voortgezet onderwijs en het mbo (leraren en docenten in de eerste plaats, maar ook ondersteuners en schoolleiders) voldoende uitdagend zijn. Werken in het onderwijs moet aantrekkelijk zijn, terwijl het nu vaak als zwaar wordt ervaren. We pleiten voor een structurele aanpak, waarbij een aantal urgente vraagstukken op korte termijn aandacht vraagt.

Voor wie goed kijkt, heeft Academie Tien nog een opvallend kenmerk: er lopen grote aantallen studenten van de lerarenopleidingen van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht rond. Het zijn er ruim veertig op een totaal van zo’n honderdtien docenten en docenten-in-opleiding: ruim een derde dus. Die studenten zijn meer dan stagiairs, legt Van den Berg uit: “Het zijn gewoon onze collega’s.” De studenten zijn voor meer dan de helft van hun studietijd in het schoolgebouw van Academie Tien. “We geven samen les: startende docenten, ervaren docenten, alles door elkaar. Het is een vorm van co-teaching waarbij veel afhangt van ieders vragen en behoeften.”

De crux van Lesson Study is dat het een actief didactisch hulpmiddel voor leraren is, zegt Siebrich de Vries: je betrekt de leerlingen bij het verbeteren van je onderwijs, je lessen en je lesmethode. Een voorwaarde is dat er een goede, afgebakende onderzoeksvraag ligt, op basis van een vakdidactisch probleem. “Neem het vak wiskunde”, zegt De Vries. “Daar zijn vaak problemen rondom de kennis van de sinus. Hoeveel leerlingen begrijpen het écht?, vragen docenten zich af. Kunnen we een aanpak ontwikkelen waardoor álle leerlingen het begrijpen? Als je daarmee via Lesson Study aan de slag gaat, kun je je lessen en lesmethode bijstellen. Datzelfde geldt voor andere lastige vakvragen. Al kun je Lesson Study ook toepassen bij meer pedagogisch gerichte vragen.”

Tempelman-Lam raakte betrokken bij de opzet van het auctoraat toen ze via de VO-raad hoorde over een idee voor de oprichting van onderzoeksplekken en zo begon het balletje te rollen. “We zeiden meteen: dat gaan we zelf doen!”, zegt Martin Jan de Jong, bestuurder van Greijdanus en eveneens initiatiefnemer van het auctoraat. “We zochten al langer naar verdieping in de vorm van onderzoek, en we hadden iemand binnen onze organisatie op het oog die net bezig was te promoveren – dat was Hans Vogelzang.” (Vogelzang promoveerde in november op de leeropbrengst van de scrum-methode in het scheikundeonderwijs; zie kader.) “Hans zag dat gelukkig zitten en toen zijn we met z’n drieën teksten gaan schrijven. We wisten meteen wat het thema en het onderzoeksobject van dit auctoraat zou moeten zijn: brede vorming. Daar zijn we binnen Greijdanus al lang mee bezig en dat wilden we van een steviger ondergrond voorzien.”

Het St. Bonifatiuscollege in Utrecht en het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam vertellen in dit VO-magazine hoe zij leerlingen mentale ondersteuning bieden in coronatijd. Ook is er een interview met Lobke Vlaming van Ouders & Onderwijs: ‘Ouders leverden afgelopen jaar een uitzonderlijk grote bijdrage aan het onderwijs. Als scholen slim zijn, doen ze daar hun voordeel mee.’ En verder in het magazine: Wetenschappers Kristin Vanlommel en Jan van Tartwijk over de keuzes die scholen moeten maken in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs - Wat kan een bestuurder doen met de nieuwe benchmark PO&VO? - Twee scholen over hoe zij omgaan met zittenblijven en het bevorderingsbeleid.

Overzicht van de beschikbare subsidies die gerelateerd zijn aan het Nationaal Programma Onderwijs. Dit is een 'levend' document en zal, indien nodig, aangevuld worden.

De pilot kwalitatieve formatie op CS Walcheren: De afgelopen jaren zien we verschillende uitdagingen als het gaat om leraren. Het lerarentekort neemt toe, voor scholen is het steeds lastiger om – zeker voor bepaalde vakken – geschikte mensen te vinden. De werkdruk is hoog, wat kan leiden tot uitval. En tot het invliegen van vervangers die zich heel snel de school en de manier van lesgeven eigen moeten maken. Daarnaast wil men een steeds hogere onderwijskwaliteit, onder andere door docenten zelf het onderwijs te laten onderzoeken en te evalueren. Op het CS Walcheren (CSW) hebben ze al deze uitdagingen omgedraaid: wat als we meer docenten aannemen dan noodzakelijk aan het begin van het schooljaar?