Onderwerp
Maatwerk
Maatwerk, waarbij het onderwijs wordt toegespitst op individuele leerlingen en hun interesses, talenten en ontwikkeltempo, wordt steeds wijdverbreider in de sector. Scholen willen zo recht doen aan de verschillen tussen leerlingen in een klas, leerlingen extra uitdagen en hen de kans geven zich optimaal te ontwikkelen. Om maatwerk te kunnen bieden, is (verdere) flexibilisering van het onderwijssysteem nodig. De VO-raad pleit in dit kader onder meer ook voor een maatwerkdiploma.
Praktijk & ondersteuningAan de slag met maatwerk: informatie en inspiratie
Schema: wat kan en mag?
Scholen die verder werk willen maken van maatwerk, vinden in het schema ‘Maatwerk: wat kan en wat mag?’ alle mogelijkheden hiertoe binnen de huidige wet- en regelgeving.
Pilot ‘Recht op maatwerk’
In 2017 en 2018 zijn 30 vo-scholen binnen een pilot elk op eigen wijze aan de slag gegaan met maatwerk. Met deze pilot wilden de VO-raad, het ministerie van OCW en LAKS onderzoeken hoe een ‘recht op maatwerk’ van leerlingen in de praktijk kan worden vormgegeven en wat het leerlingen oplevert. De resultaten van de pilot zijn opgenomen in het magazine 'Ervaringen uit de pilot Recht op maatwerk' en kunnen als inspiratie dienen voor andere scholen. Lees daarnaast de verhalen van 11 scholen die na de pilot verder gingen op het maatwerkpad.
De pilot Recht op maatwerk heeft een vervolg gekregen binnen het programma Voortgezet Leren. Dit programma biedt scholen ondersteuning bij het verder vormgeven van maatwerk, onder meer via bijeenkomsten en praktijkvoorbeelden.
Praktijkvoorbeelden
Hieronder vind je een selectie van praktijkvoorbeelden over hoe scholen invulling geven aan maatwerk.
Het Zuiderlicht College vertelt hoe ze maatwerk langzaam maar zeker in het dna van de school hebben weten te verweven.
Het Montessori College Arnhem heeft begeleidings- en instructielessen ingevoerd voor de bovenbouw van de havo.
Het Corderius College startte in 2017 met het flexrooster en geeft tips over hoe je dit ook kan invoeren.
Met meer keuzevrijheid en coachende mentoren wil het d’Oultremontcollege leerlingen zelfstandiger maken.
Leerlingen met een mavo/havo-advies volgen bij Maaswaal NeXT een driejarige brugklas en gaan voor het hoogst haalbare niveau per vak.
Door contextrijk onderwijs leren leerlingen wat je kan met de kennis uit boeken.
Minder toetsen meer maatwerk leidt tot een nieuw pta vrijwel alleen in het examenjaar.
Een driejarige onderbouwopleiding voor vmbo/havo zorgt voor meer gemotiveerde leerlingen.
Mavo-, havo- en vwo-leerlingen in de brugklas volgen gezamenlijk lessen. Hoe pakt de locatie het aan?
Op het Tabor College Werenfridus komen leerlingen met een specifieke behoefte tot rust in een speciale trajectruimte.
Voor leerlingen die cognitief en/of sociaal-emotioneel op de grens zitten tussen praktijkonderwijs en vmbo.
Het Over Betuwe College Bemmel ging van wens van leerlingen, ouders en leraren naar een nieuw schoolplan
Met talentontwikkelprogramma's sluiten lessen aan bij de persoonlijke interesses en talenten van leerlingen.
Op de Groene Hart Praktijkschool gedeien leerlingen op individuele leertrajecten.
De brede brugklas helpt leerlingen van de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen om te ontdekken welke onderwijsrichting het beste bij hen past.
Om het eigenaarschap van leerlingen te vergroten introduceerde docent Bodien Grijpstra een studieschema.
Eigen onderzoek in de school hielp het Dr.-Knippenbergcollege om een nieuwe onderwijsvisie in te voeren.
Het CS Vincent van Gogh zet de stap naar lesgeven vanuit de behoeftes van leerlingen.
Neem de tijd om een nieuwe onderwijsvisie goed uit te denken en laat je niet meeslepen door de waan van de dag.
Strategisch personeelsbeleid
Om de ambities rond maatwerk te kunnen realiseren, is het belangrijk om docenten goed toe te rusten op dit vlak en hen goed te betrekken. Zie in dit kader ook de themapagina 'Strategisch personeelsbeleid'.
Plusdocument
In het sectorakkoord VO 2014-2017 is vastgelegd dat scholen aan alle leerlingen een plusdocument meegeven. De VO-raad ontwikkelde een handreiking om schoolleiders te ondersteunen bij de ontwikkeling of verbetering van dit plusdocument. De handreiking neemt je mee in het hele proces van de organisatie: van voorbereiding via uitvoering tot en met de evaluatie, en bevat praktische tips en voorbeelden.
In de onderstaande portretserie leggen 14 scholen daarnaast uit hoe zij het plusdocument hebben aangepakt aan de hand van negen aspecten: