Artikelen

Hoe kunnen we meer nadruk leggen op het leren en de ontwikkeling van leerlingen in plaats van op de leerresultaten, de cijfers? Die vraag leidde op het Augustinianum in Eindhoven (havo, vwo) tot de invoering van formatief evalueren, om te beginnen in vwo 4. “We breiden de aanpak volgend jaar uit naar vwo 5, en langzaamaan naar alle vwo- en havoklassen”, vertelt Hamid ait Oumghar, afdelingsleider van het vwo. “Het is goed om klein te beginnen.”

Twintig deelnemers van ruim tien scholen met een ISK vormden in 2017 het Leernetwerk nieuwkomers van de VO-raad. In vijf bijeenkomsten wisselden zij ervaringen, knelpunten en oplossingen uit over hun werkwijzen en over de aansluiting tussen ISK en vervolgonderwijs. Wat zijn de belangrijkste bevindingen van dit leernetwerk?

In deze rubriek laten we diverse schoolleiders en bestuurders graag aan het woord over thema’s die hen nauw aan het hart liggen. In deze aflevering gaat Johan Veenstra (rector Comenius College in Hilversum) in op de kenmerken van een professionele schoolorganisatie. Zijn vraag over hoe goed werkgeverschap het verschil kan maken in de waardering voor het docentenberoep, wordt in de volgende uitgave beantwoord door Ria Kuper.

Thuiszitten bestrijden en voorkomen. Dat is het doel van de pilot ‘Villa Revius’, die het Revius Lyceum in Doorn samen met de gemeente uitvoert. Een unieke samenwerking, waarvan de betrokkenen veel verwachten, zo blijkt uit het gesprek met rector Ilse van Eekelen en conrector Marion Hagdorn.

In de Internationale Taalgroep Zuidoost Drenthe hebben alle vo-scholen in Emmen en omgeving zich verenigd om nieuwkomersleerlingen optimaal te ondersteunen. Bertha Sandker is coördinator van deze Taalgroep. Elke school heeft een eigen Taalklas en een coördinator anderstaligen. Daarnaast is er een gezamenlijke bovenschoolse ‘combiklas’ waar leerlingen op maat ondersteuning krijgen van NT2-docent Marja Letteboer na hun overgang uit de ISK.

Zo’n veertig procent van de vmbo-t leerlingen van het Bisschoppelijk College Broekhin in Roermond stroomt door naar de havo. Omdat deze overgang niet altijd vlekkeloos verloopt, maakt de school dankbaar gebruik van de subsidieregeling voor doorstroomprogramma’s van OCW. Een programmateam ‘Doorstroom’ werkt aan een traject dat vmbo-t leerlingen beter moet toerusten voor de havo. Teamleider Elian Lalieu is beleidsverantwoordelijk voor het programma.

RSG Wolfsbos in Hoogeveen nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen Marcel Verheijen (sectordirecteur havo-vwo) en Bart-Jan de Jong (teamleider havo) over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

In 2050 moeten alle gebouwen in Nederland klimaatneutraal zijn. Dat lijkt nog ver weg, maar dat geldt niet voor de tussendoelstelling van 2030: een reductie van 7 miljoen ton CO². Ter vergelijking: dat komt overeen met de uitstoot van 3 miljoen huishoudens. Diederik Samsom is voorzitter van de klimaattafel 'Gebouwde omgeving', waaraan ook de PO-Raad en VO-raad deelnemen. Daar proberen zij concrete afspraken te maken over de bijdrage van de onderwijssector. De PO-Raad interviewde hem over de ambities van het klimaatbeleid in het onderwijs.

Het Roelof van Echten College in Hoogeveen nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen Lineke de Vries, projectleider van PLG’s, en Theo Zeinstra, docent scheikunde en clusterleider exact, over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

Het Valuascollege in Venlo nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertelt Brigitte Doornhein, teamleider onderbouw vmbo (bkt), over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

Samen1school is een brede aanpak die leidt tot een veilig en positief sociaalpedagogisch klimaat in de school. De aanpak is ontwikkeld op basisschool De Springplank in Huizen (RKO Huizen). We praten met de ontwikkelaars Yvonne Vlaanderen, gedragsdeskundige, personeelsfunctionaris en leerkrachtcoach van RKO Huizen en Joop van Baalen, teamleider bovenbouw op De Springplank en bovenschools ict-functionaris. “De inspectie gaf ons een maximale score voor veiligheid.”

Het Sint-Nicolaaslyceum in Amsterdam nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen de rector en een conrector over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

Scholen zijn steeds meer op zoek naar mogelijkheden om het onderwijs beter aan te laten sluiten bij de mogelijkheden van de leerlingen. Een van deze mogelijkheden is differentiëren naar niveau: leerlingen de mogelijkheid bieden om vakken op een hoger niveau te volgen, als ze dat kunnen en willen. Leerlingen raken hierdoor meer gemotiveerd, helemaal nu de ‘op hoger niveau afgeronde vakken’ sinds dit jaar worden gewaardeerd met een vermelding op het diploma.

Met zijn pleidooi voor de herijking van het centraal eindexamen op het VO-congres 2018 startte VO-raad voorzitter Paul Rosenmöller het debat over of en hoe we in het vo anders moeten examineren. De VO-raad hoopt dat dit debat zal leiden tot een zorgvuldig proces én concrete stappen naar verbetering. Maar wat wordt zoal gezegd in dit debat?

Op 1 januari 2020 treedt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking. Vanaf dat moment vallen werknemers in het openbaar onderwijs net als werknemers in het bijzonder onderwijs onder het private arbeidsrecht en geldt hetzelfde ontslagrecht als voor werknemers in de private sector. In dit artikel vindt u een overzicht van wat er hetzelfde blijft en verandert voor het openbaar onderwijs.

Via deze rubriek kun je verder kennismaken met onze ledenadviseurs. Zij zijn van harte bereid hun kennis en ervaring te delen met collega's bijvoorbeeld door een goed gesprek aan te gaan rond onderwijskundige thema's. Aaldert heeft een passie voor passend onderwijs.

In deze rubriek laten we diverse schoolleiders en bestuurders graag aan het woord over thema’s die hen nauw aan het hart liggen. In deze aflevering gaat Hans Baan (directeur Metzo College in Doetinchem) in op de kenmerken van een professionele schoolorganisatie. Zijn vraag over de balans tussen de persoonlijke wensen die mensen hebben ten aanzien van hun professionalisering en de belangen van de school, wordt in de volgende uitgave beantwoord door Johan Veenstra, rector Comenius College in Hilversum.

Het Metis Montessori Lyceum in Amsterdam nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertelt de school over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

Op basis van een analyse van 35 uitgevoerde Spiegel-onderzoeken blijkt dat er nog behoorlijk winst valt te boeken op het gebied van HR-beleid. Zowel docenten als onderwijsondersteunend personeel ervaren weinig ondersteuning vanuit het HR-beleid op gebieden zoals opleiding en ontwikkeling, vitaliteit en de werk-privé balans. De data voor deze analyse komen uit het zelfevaluatie-instrument Spiegel Personeel en School.

“Soms kan iets waarmee je al heel lang bezig bent, plotseling gesubsidieerd worden”, zegt Hans van Heesewijk, directeur van het Koningin Wilhelmina College (KWC) in Culemborg. Hij doelt op de de subsidieregeling voor doorstroomprogramma’s voor vmbo-leerlingen, waarvan de school dankbaar gebruikmaakt. En wat mooi is: de school kan hierbij voortborduren op de samenwerkingsrelatie die de afgelopen jaren met het roc Rivor in Tiel is opgebouwd.

Het Dendron College in Horst nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen projectleiders Hinde Lemmen (projectleider internationalisering) en Irene Veurink (schoolopleider) over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd.

Wie langs het nieuwe Wellantcollege aan het Theo Thijssenplein loopt, ziet een prachtig pand dat ook nog eens energieneutraal is. Met de nieuwe vmbo-vestiging krijgt de duurzame koers van de school duidelijk zichtbaar vorm.

Leerlingen doen op school méér dan alleen vakken volgen. Een plusdocument maakt dat zichtbaar; het is een aanvulling op het diploma. Werkt dat in de praktijk zoals het bedoeld is? Leerlingen van twee scholen over het plusdocument, het bewijs van hun brede vorming.

Het Krimpenerwaard College in Krimpen aan den IJssel nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen rector Ad Keller, conrector onderwijs Sabine Koster en docent geschiedenis Rinus van den Hoek over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd.

De Jacobus Fruytier nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen Kees Verbeek en Jos de Weerd (projectleiders) en Johan Heres (lid College van Bestuur) over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd.

Scholen hebben de mogelijkheid om te variëren in het aantal lesuren per vak. Dat geeft leerlingen de gelegenheid om meer tijd te besteden aan een vak waar zij moeite mee hebben, te versnellen of om meer tijd te besteden aan brede vorming.

Door allerlei onderwijskundige eisen die aan de school worden gesteld is er ook steeds meer behoefte aan bepaalde kwalitatieve leraarsvaardigheden. Hoe zet uw school strategisch hrm in?

Volgens de visie van het Mundus College in Amsterdam (vmbo, pro) zal de doorstroom naar het mbo verbeteren wanneer leerlingen meer eigenaar zijn van hun leren en van hun toekomst. Daar is het doorstroomprogramma waarvoor het Mundus subsidie heeft gekregen, dan ook voornamelijk op gericht, zo blijkt uit een gesprek met Monique Sanders die teamleider is van de bovenbouw. “Wij zijn te veel geneigd om onze leerlingen aan de hand te nemen.”

Het Groene Hart Leerpark in Alphen a/d Rijn nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen Marieke Hulsbergen (afdelingsleider), Manon Huttinga en Edward Wijsman (docenten-projectleiders) over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd.

In Zuid-Kennemerland heeft het regionale samenwerkingsverband gekozen voor opting out. Vanuit een idealistische visie, maar met een realistische financiële onderbouwing. Directeur Johan Vermeer vat de filosofie van zijn samenwerkingsverband als volgt samen: “Geen geld per kind, maar geld per school: populatiebekostiging.”

Op deze pagina vindt u de presentaties van de lezingen en workshops die werden gegeven op het VO-congres 2018 (voor zover deze beschikbaar zijn gesteld). Dit overzicht wordt nog verder aangevuld.

Het VO-congres op 29 maart 2018 was een memorabele dag, boordevol inspirerende gesprekken en prikkelende lezingen en workshops. Bekijk het live-magazine voor een uitgebreide impressie en onderstaande video's en foto's. Op deze pagina vindt u ook de presentaties van de lezingen en workshops die werden gegeven.

Lees de vragen en antwoorden.

RSG Wolfsbos in Hoogeveen is een school voor praktijkonderwijs, vmbo, havo en vwo. De verschillende locaties van de school liggen bij elkaar op één terrein. Zo ook de locatie waar naast de onderbouwleerlingen, ook nieuwkomersleerlingen les krijgen in een van de drie Internationale Schakelklassen (ISK).

Leerlingen onderwijs bieden dat recht doet aan al hun talenten. Dat is de uitdaging waar de vo-sector voor staat. Want een leerling die voor álle vakken precies hetzelfde niveau heeft, is eerder uitzondering dan regel. Dat betekent ook aanpassing van de huidige inrichting van het onderwijs. Het vraagt om flexibiliteit en differentiatie, het centraal stellen van de leerling. Schoolleiders gaan hier graag mee aan de slag binnen hun school, maar ervaren belemmeringen bij het uitvoeren van deze ambitie. Daarom rijst de simpele, maar treffende vraag: maatwerk … hoe dan?

Iedere leerling is uniek en heeft zijn of haar eigen kwaliteiten. Het is belangrijk dat leerlingen deze kwaliteiten kunnen laten zien en zich hierin verder kunnen ontwikkelen.

Tussen 23 januari en 13 maart 2018 organiseerde de VO-raad voor de vijfde keer een VO-tour rondom de ambities uit het sectorakkoord. Tijdens deze tour gingen bestuurders en schoolleiders in gesprek over de ingeslagen weg naar maatwerk en flexibilisering. Het kabinet spreekt met het regeerakkoord steun uit voor deze richting. Het is nu aan ons om deze lijn door te trekken en nieuwe afspraken te maken over de volgende stappen die we als scholen gaan zetten.

Het Gomarus in Gorinchem nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertelt Hans de Braal, projectleider en beleidsadviseur Onderwijs en Kwaliteit, over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd. "Docenten worden zich bewuster van het feit dat ze van collega’s kunnen leren en dat zij nog iets te leren hebben. Dat prikkelt om verder te leren. Ook in de klas zijn al kleine veranderingen waarneembaar."

Het Fons Vitae in Amsterdam nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertelt Nicole Voorn, afdelingsleider van het Fons Vitae en projectleider van het PLG-project, over hun aanpak en wat het de school heeft opgeleverd. "Wat me professioneel verrast heeft, is dat we als school over onderwijs zijn gaan praten, buiten de waan van de dag."

Een van de doelstellingen van de VO-raad is om het aantal masteropgeleide docenten de komende jaren substantieel te verhogen. Bij het Notre Dame des Anges in Ubbergen kunnen ze uit ervaring spreken: Marij van Deutekom, directeur-bestuurder van Havo Notre Dame des Anges: “Ik raad elke school aan om te investeren in de professionele ontwikkeling van het personeel, want dat levert ontzettend veel op, zeker als je je onderwijs wilt vernieuwen.”

Het recht op compensatie voor de uitkering op basis van de Algemene nabestaandewet (ANW) in de pensioenregeling bij het ABP vervalt per 1 mei 2018, tenzij gebruik kan worden gemaakt van de Anw-uitzonderingsregel van het ABP.

Regelmatig ziet Bas Razenberg, teamleider van het Stedelijk College Eindhoven, een net gearriveerde leerling uit Syrië, Polen of een ander buitenland een selfie maken voor het mooie, nieuwe gebouw van zijn vestiging. Op deze vmbo-locatie krijgen 1000 jongeren les, van wie 200 op de ISK-afdeling. Deze leerlingen, die EOA-leerlingen heten (eerste opvang anderstaligen) op het Stedelijk College, zitten niet in een apart gebouw, maar midden tussen hun Nederlandse leeftijdgenoten. Dat mooie nieuwe pand is ook hún gebouw.

Passend onderwijs is erbij gebaat als meerdere onderwijsprofessionals intensief met elkaar samenwerken in de klas. Althans, als die samenwerking aan bepaalde eisen voldoet. Dat betoogt Dian Fluijt, die gespecialiseerd is op het gebied van co-teaching. Fluijt is docent bij het Seminarium voor Orthopedagogiek en lid van het lectoraat ‘Normatieve Professionalisering’ van Hogeschool Utrecht. Daarnaast is zij eigenaar van ‘De OnderwijsMENSen’. Wat is co-teaching? En waarom draagt het bij aan passend onderwijs?

Hoe biedt u zo veel mogelijk leerlingen een ononderbroken leerroute en voorkomt u dat leerlingen onnodig blijven zitten? In 2017 hebben 12 scholen in twee leernetwerken gewerkt aan het voorkomen van zittenblijven. In vijf bijeenkomsten bespraken schoolleiders manieren die bijdragen aan het voorkomen van zittenblijven. Informatie uitwisselen, ervaringen delen, conclusies trekken, expertise inwinnen en stappen zetten zijn de basisingrediënten van deze leernetwerken. Wat kunt u leren van de opbrengsten?

De VO-raad is lid van en/of onderhoudt contact met diverse internationaal vergelijkbare organisaties en netwerken van schoolleiders en bestuurders. In samenwerking met deze organisaties vertegenwoordigt de VO-raad de belangen van scholen en worden scholen ondersteund op het gebied van internationalisering van het onderwijs.

Hoe krijg je als school zicht op de bestemming van de leerling na het verlaten van het vo? Hoe ga je als school daadwerkelijk aan de slag met doorstroominformatie? Bekijk de animatie:

Scholen zijn al volop aan de slag met het vergroten van kansengelijkheid, zodat alle leerlingen het onderwijs krijgen waar ze recht op hebben. Op deze pagina vindt u een aantal praktijkvoorbeelden.

Het Christelijk Lyceum Zeist nam deel aan het driejarige project 'Professionele leergemeenschappen’ (2014-2017) van de VO-raad en Onderwijscoöperatie. In onderstaand portret vertellen Maarten van Dijk, projectleider PLG’s, en Rob Bijeman, nieuwe rector van het lyceum, over hun aanpak en wat het heeft opgeleverd.

Het slagingspercentage van mavoleerlingen die doorstromen naar de havo ligt landelijk op 60 procent, maar bij de havo-top van het Penta College (vmbo) in Hoogvliet verlaat 80 procent van de leerlingen de school met een diploma. Dit succes is te danken aan de specifieke aanpak in de havo-top, zo blijkt uit een gesprek met Reinier Mourik, algemeen directeur van het Penta College CSG Hoogvliet. De aanpak is mogelijk gemaakt doordat de school gebruikmaakt van de subsidieregeling Doorstroomprogramma’s vmbo-havo en vmbo-mbo.