Artikelen

Is het (nog) niet haalbaar om met de hele school een eigen invulling te geven aan toetsing en examinering? Deze drie voorbeelden laten zien dat ook een of meer vakken het verschil kunnen maken.

De Ring van Putten (school voor mavo, havo, vwo) heeft een transitie doorgemaakt waarbij de zelfstandigheid en eigenaarschap van leerlingen meer wordt gestimuleerd. Zo maken leerlingen zelf keuzes over hun rooster en werken ze met coaches voor persoonlijke begeleiding.

Op Yuverta vmbo en hGL Nijmegen staat het welbevinden van leerlingen en leraren centraal. De onderwijsontwikkeling is een jarenlang proces van onderzoeken, experimenteren, evalueren, bijschaven en doorontwikkelen. Senior schoolleider Fleur Hagenbeek en projectleider Ellie Langenhuizen vertellen op welk punt de school nu is.

Deze week hield de Tweede Kamer een belangrijk debat over kansengelijkheid in het funderend onderwijs. Het belang van het debat stond in schril contrast met de tijd die ervoor was ingeruimd. Vier minuten spreektijd per woordvoerder is te weinig om dit ingewikkelde thema uit te diepen. De meeste tijd ging op aan de vrijwillige ouderbijdrage en aanvullend onderwijs. Er bleef weinig tijd over voor fundamentele thema’s zoals brede brugklassen en latere selectie.

De vaardigheid om teksten diepgaand te verwerken en het leesplezier van Nederlandse leerlingen dalen. Hoewel elke school dat tij graag wil keren, blijkt het in de praktijk vaak lastig. De Bonifatius mavo constateerde een aantal jaren geleden een dalende leesvaardigheid bij haar leerlingen. Een sectieoverstijgend team van docenten ging ermee aan de slag.

Een ontwikkeling binnen je school in gang zetten is complex. Door dit spel te spelen leer en ervaar je met jouw collega’s welke fasen en aspecten bij een schoolontwikkeling van belang zijn. Download het speelbord en de fiches en print ze. Zorg ervoor dat je een timer bij de hand hebt. In groep(en) van drie of vier personen ga je van start om een schoolontwikkeling in jullie fictieve school succesvol te borgen.

Hoe zorg je er als leraar voor dat leerlingen (meer) gemotiveerd raken om te leren? En welke kennis en instrumenten lever je als schoolleider aan zodat leraren hun onderwijs steeds beter kunnen maken? De Motivatie-motor helpt je concreet op weg.

Van 9 tot en met 13 oktober 2023 vindt voor de derde keer de Week van de Starter plaats bestemd voor alle starters in het VO in Nederland. Voor alle mensen die een nieuwe rol of volgende carrièrestap in het onderwijs gekozen hebben. Die willen groeien in hun loopbaan en in hun onderwijskundige of leidinggevende vaardigheden. Het vormgeven en begeleiden van het opstarten van de professionele ontwikkeling voor de ander en een zachte landing voor jezelf staat in deze week centraal. De Week van de Starter is gratis toegankelijk (m.u.v. de masterclass op dinsdag 10 oktober). De Week van de Starter wordt georganiseerd door Voortgezet Leren, Begeleiding Startende Leraren en de VO-academie.

Karin Wouters is directeur onderwijs op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Ze neemt plaats in regio Midden en is tevens voorzitter van de AS. “Voor mij is de kracht van de regio’s dat je collega-schoolleiders kunt ontmoeten die met een andere blik, achtergrond en schoolomgeving kunnen meedenken met jouw vraagstukken. Met al die inzichten brengen wij als AS een advies uit namens de beroepsgroep, waarbij elke regio inbreng heeft. Ik ben erg blij met die overlegstructuur, want zo krijgen alle regio’s de aandacht die ze verdienen.”

Om antwoord te vinden op de vraag ‘Waar staan we als school voor?’, zette het Globe College het spel ‘We own the School’ in. Met de opbrengsten wil de school een herkenbare identiteit en professionele cultuur ontwikkelen. Dit moet bijdragen aan een kansrijke schoolloopbaan voor alle leerlingen.  

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of een vertrouwenspersoon wettelijk verplicht is.

Scholengemeenschap Marianum is al een aantal jaren bezig met de ontwikkeling van een formatieve cultuur. Om de leskwaliteit continu te verbeteren, verzamelen ze systematisch en vanuit het perspectief van de leerling, de leraar en een observator, informatie over de lessen. Dat levert waardevolle feedback en verbeterpunten op.

Om de voortgang van leerlingen effectiever in kaart te brengen gaat het Einstein Lyceum in Hoogvliet in schooljaar 2023-2024 aan de slag met een gesprekscyclus voor het mentoraat, coaching van leraren en een -̶ door de leerling zelf in te vullen -̶ portfolio.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag hoe het zit met de invoering van het Burgerservicenummer (BSN) bij gegevensuitwisseling met samenwerkingsverbanden.

Sinds drie jaar krijgt elk personeelslid van de Agora-leerroutes op het Montessori College Nijmegen een opleiding tot didactisch coach waardoor coachend leiderschap zich diep in de school heeft geworteld. Schoolleiders Anne-Marie van de Wiel (MC Agora Nijmegen) en Angelique Noij (Agora 10-18 Groesbeek) leggen uit op welke manier zij werken.

Een aantal themacommissies is op zoek naar versterking. We vroegen Maria van Hattum, voorzitter van de themacommissie governance, wat voor haar de meerwaarde is van betrokkenheid bij de themacommissie en daarmee onze vereniging.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Tijmen Smit een aantal vragen voorgelegd. Tijmen is sinds vier maanden bestuurder op het Kalsbeek College en werkte voorheen op de Gooise Scholen Federatie (GSF). Die overstap maakte dat hij nadrukkelijk terugkeek op zijn geleerde lessen op de GSF: "Ik geloof echt dat een lerende organisatie fundamenteel is voor goed onderwijs maar ook voor een leuke en inspirerende werkplek. Ik wilde voorheen nog wel eens zelf met een oplossing of een heel uitgewerkt plan komen. Ik ben er inmiddels van overtuigd dat als je goede uitgangspunten met elkaar opstelt, en mensen zelf aan de slag gaan met een vraagstuk, dat dit zorgt voor een meer creatieve, gedragen en betere oplossing en werkomgeving. Een werkomgeving waar fouten maken mag en ruimte en veiligheid is om iets te proberen".

In deze aflevering spreekt Bram Eidhof (Bureau Common Ground en Stichting Stadslab) over hoe je burgerschap in het onderwijs naar een hoger niveau kunt tillen. Bekijk hieronder de video!

Hoe ga je om met smartphones op school? Deze vijf scholen ontwikkelden elk een eigen beleid en werken daar naar tevredenheid mee. Wat zijn hun ervaringen?

Op woensdag 10 mei 2023 presenteerde inspecteur-generaal van het Onderwijs Alida Oppers De Staat van het Onderwijs 2023, tijdens het gelijknamige congres. Aansluitend daarop overhandigde schoolleiders Melanie Brandenburg (directeur van Vonk en lid van de Adviesraad van Schoolleiders binnen de VO-raad) en Bas Vernooij (meerscholendirecteur SCOPE scholengroep en lid van de ledenraad van AVS) de facsheet 'Staat van de Schoolleider 2023' aan de ministers. De factsheet geeft inzicht in het vak schoolleider, de uitdagingen die er zijn en de kansen die er liggen om het schoolleiderschap te versterken.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Marecollege in Leiden.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het is toegestaan foto's van leerlingen, leraren of andere betrokkenen te publiceren.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Fortes Lyceum in Gorinchem.

Deze week verscheen er een prima Haags rapport over de sturing op het onderwijs. Feilloos legt dit rapport van een interdepartementale werkgroep bloot dat het funderend onderwijs last heeft van zwabberbeleid van de overheid en een overload aan sturing. Tegelijk ontbreken er heldere doelen, is er geen lange-termijnvisie en wordt er een confetti aan subsidies over scholen uitgestort. In de algehele verwarring die is ontstaan, is niet meer duidelijk wie waar over gaat. Het rapport roept op tot een fundamenteel gesprek over doelen, sturing en rollen. Niks mis mee. Dat gesprek gaan we graag aan.

Voor deze nieuwe editie van 'Sector aan het woord' hebben we Florence Weytingh een aantal vragen voorgelegd. Florence is sinds 2018 locatiedirecteur op het Montessori Mavo Rotterdam: “De Montessori Mavo Rotterdam is een jonge, pionierende school met een klein team. Wij moeten van alle markten thuis zijn, om met elkaar elke dag de school draaiende te houden. Ik heb de afgelopen vijf jaar ontzettend veel geleerd. Ik denk eigenlijk dat ik in mijn hele leven niet zo veel geleerd heb als in deze baan. Ik moet ook opereren op de terreinen die buiten mijn eigen directe comfortzone liggen, daar ligt natuurlijk de grootste groei. Ik ben een groot fan van Vygotski, die de ruimte van de naastliggende ontwikkeling zo goed heeft beschreven”.

De PO-Raad en VO-raad zoeken twee nieuwe leden voor de klankbordgroep Sectorrapportage. Ben je geïnteresseerd in de ontwikkeling van de sector, heb je een brede visie op het veld en wil je meedenken hoe we het verhaal over de sector met feiten kunnen vertellen? Solliciteer dan gauw.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op het Eligant Lyceum in Zutphen.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig geven we op deze site antwoord op een vraag die bij meer scholen speelt. Dit keer antwoord op de vraag of het met de nieuwe Wet vrijwillige ouderbijdrage mogelijk is een onderscheid te maken in het aanbieden van excursies op onderwijsniveau.

Hoe ga je om met smartphones op school? De VO-raad spreekt vijf scholen die elk een eigen beleid ontwikkelden en daar naar tevredenheid mee werken. Wat zijn hun ervaringen? Deze week: Smartphonebeleid op Christelijke scholengemeenschap Buitenveldert.

Om je plek te vinden en te functioneren in onze complexe samenleving, is meer nodig dan alleen kennis uit boeken. Op het Vox College is brede vorming een structureel onderdeel van het lesprogramma.

Waarom maak je een SWOT-analyse? Waar helpt het je bij? Volgens projectleider onderwijsinnovatie Zehra Kaya van Het Rhedens Dieren biedt het een heleboel inzichten en handvatten voor schoolontwikkeling. Met teamlid Richard Brandsma vertelt ze wat de tool hen bracht.

Afgelopen vrijdag sprak Kim Putters, de kersverse voorzitter van de SER, de Kohnstammlezing 2023 uit onder de titel: De toekomst zal het leren. Putters ziet een leven lang leren als de belangrijkste voorwaarde om ervoor te zorgen dat iedereen kansen krijgt om in een tijd van grote transities mee te blijven doen. Anders worden de tegenstellingen alleen maar groter.

Hoe creëer je een professionele leercultuur op je school? Hoe zorg je ervoor dat niet alleen de leerlingen, maar ook de medewerkers elke dag blijven leren? De Bonifatius Mavo in Emmeloord startte schooljaar 2020-2021 met het werken in leerteams. Locatiedirecteur Mark Brijan: “Het is de beste keuze die we hebben gemaakt.”

Doen we dingen omdat het nu eenmaal de regel is of omdat ze echt helpen? En werk je als leidinggevende aan de oplossing voor je team of aan het oplossend vermogen van het team? Thom Verheggen bepleit dat docenten en schoolleiders teruggaan naar de bedoeling, die vaak op de achtergrond is geraakt. In het leertraject Leidinggeven in dialoog ga je samen met Thom deze en andere vragen verkennen.

Leiderschap wordt steeds meer gestuurd vanuit de omgeving. Organisaties functioneren in een open systeem en gebeurtenissen in de buitenwereld hebben rechtstreeks, direct of indirect, invloed op wat er in organisaties gebeurt. Leidinggevenden moeten daarmee leren omgaan, betoogt prof. dr. Freek Peters.

Bestuurder zijn is meer dan alleen leidinggeven. Het is belangrijk dat je je realiseert vanuit welke persoonlijke waarden je werkt en welke drijfveren je hebt, aldus Hartger Wassink. Zeker omdat je als onderwijsbestuurder een invloedrijke rol hebt.

Deze instrumenten kan je zelf gebruiken op jouw school. Breng bijvoorbeeld het gesprek over eigenaarschap van leren op gang of onderzoek hoe leerlingen en collega’s een ontwikkeling op school ervaren.

Op het Augustinianum in Eindhoven werken ze met een datateam dat gedegen onderzoek doet naar de oorzaak van een dilemma voordat ze actie ondernemen. Met als resultaat: een doeltreffende schoolontwikkeling.

Is het (nog) niet haalbaar om met de hele school een eigen invulling te geven aan toetsing en examinering? De vakgroep Engels van vmbo-school Het Rijks in Nijmegen laat zien dat ook een enkel vak verschil kan maken.

Om naar de nieuwe situatie toe kunnen bewegen, moeten jullie weten waar jullie nu staan ten opzichte van de ambitie. Dat vraagt om een goede analyse van de beginsituatie. Breng in kaart wat goed gaat en wat beter kan. Welke kansen en bedreigingen zien jullie op weg naar het realiseren van de ambitie?

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Jullie hebben een duidelijke visie geformuleerd waarom deze ontwikkeling noodzakelijk is en willen graag met een werkgroep aan de slag. Maar wat moet deze werkgroep precies doen, hoe worden ze gefaciliteerd en wat moeten ze bereikt hebben aan het einde van het schooljaar? Door de opdracht van de werkgroep helder op te stellen kun je met duidelijkheid aan de schoolontwikkeling beginnen en heb je iets om tijdens het traject naar terug te grijpen.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een verandering en willen daarmee starten in de school. Dan is het belangrijk om het met elkaar te hebben over wat dit plan precies betekent. Waarom doen we dit? Wat is onze verandervisie? En hoe kunnen we de ambitie concreet maken?

Hoe creëer je draagvlak en krijg je collega’s mee in een ontwikkeling op school? Een helder verhaal is hiervoor cruciaal. Hiermee kun je duidelijk maken waarom jullie de ontwikkeling doorvoeren, hoe jullie dit gaan doen en wat daarvoor moet gebeuren. Doorloop dit stappenplan en ontdek hoe je samen met collega’s een duidelijk verhaal maakt over een ontwikkeling op jullie school.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Jullie hebben een duidelijke visie geformuleerd waar jullie naartoe willen en waarom deze ontwikkeling (de probleemstelling) noodzakelijk is. Met een werkgroep gaan jullie aan de slag. Maar wat behelst dit vraagstuk allemaal? Wie zijn de betrokkenen en belanghebbenden in dit vraagstuk? Door het vraagstuk goed te analyseren kun je met focus aan de schoolontwikkeling beginnen, en op de juiste plek de juiste interventies inzetten.

Jullie gaan een ontwikkeling starten binnen de school. Daarvoor hebben jullie een verandervisie en doelen geformuleerd. Maar wat willen jullie precies bereikt hebben eind van het jaar? Door het SMART formuleren van het jaardoel kunnen jullie de ambitie concreet en meetbaar maken. Ontdek aan de hand van dit stappenplan hoe je dit doet.

Jullie hebben een wens, idee of ambitie voor een ontwikkeling en willen daarmee starten in de school. Als je hiermee aan de slag gaat, is het belangrijk om van tevoren de beginsituatie van de school in kaart te brengen. Vanuit dat startpunt kun je onderbouwde keuzes maken voor de ontwikkeling.

Met je team, werkgroep of sectie terugblikken op een bepaalde periode of ontwikkeling? Het stappenplan succesinterview staat op een constructieve manier stil bij een succesmoment om vanuit daar vervolgstappen te bepalen. Zo ga je op zoek naar positieve drijfveren die energie en plezier opleveren binnen de samenwerking. Deze intervisiewerkvorm haalt de sterke punten en de kracht van het team naar boven. Zo laat je jouw team ervaren waar jullie op kunnen voortbouwen, wat energie voor het individu en het team oplevert, waar je collega’s toe in staat zijn en waar jullie warm voor lopen.