Artikelen

Havo/vwo-leerlingen met autisme of een angstprobleem vallen vaak tussen wal en schip. Op het Matrix Lyceum in Drachten bieden leraren uit het vo en het vso samen passend onderwijs.

In deze toolbox vind je tips, links en informatie om een volgende stap te zetten in het burgerschapsonderwijs. De toolbox, die regelmatig aangevuld wordt, is bedoeld ter inspiratie! Er zijn uiteraard nog veel meer voorbeelden denkbaar binnen de categorieën die beschreven zijn. Ken je goede voorbeelden of heb je suggesties? Dan nodigen wij jou uit om contact op te nemen via burgerschap@vo-raad.nl

‘Het klinkt gek, maar een beetje meer top-down mag wel in deze bijzondere situatie. Dat werkte ook toen de scholen werden gesloten en we binnen twee dagen onderwijs op afstand moesten opzetten. Zeg maar hoe het moet, dan doen we het.’ Het zijn geen alledaagse woorden uit de mond van een leraar en hij kreeg in het gesprek dat ik had op SG Huizermaat in Huizen nog bijval van collega’s ook.

Beter onderwijs door onderzoek: het Ichthus Lyceum in Driehuis is hier sinds twee jaar volop mee bezig. Leerlingen, ouders en leraren leveren input en zijn positief over de praktijkgerichte aanpak.

Het project Baanbrekers ondersteunt 36 schoolbesturen (d.d. zomer 2020) in het funderend onderwijs bij het aan het werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking, in het kader van de banenafspraak. Verbinding tussen partijen en één regionaal contactpersoon zijn hierbij sleutelwoorden.

Leraren van het Rodenborch College oefenen klassensituaties en een-op-een gesprekken met leerlingacteurs. Het werken met acteurs die zelf ook leerling zijn, voelt realiteitsgetrouw en levert waardevolle feedback op.

Hoe kun je vakken als natuurkunde en techniek op een actieve manier aanbieden aan mavoleerlingen? Het Comenius Lyceum in Capelle aan de IJssel startte schooljaar 2019-2020 met Design & Technique. Hoe doen zij dat op school?

Het Isendoorn College in Warnsveld deed na de meivakantie van schooljaar 2019-2020 een uitgebreide enquête onder de ruim 120 leraren. Hoe hebben zij lesgeven op afstand vanuit huis ervaren? Eén van de zaken die eruit sprongen was ‘de regie nemen in de balans tussen werk en privé’. Dit onderwerp komt in schooljaar 2020-2021 terug in het nieuwe scholingsprogramma.

Veel scholen in het funderend onderwijs hebben al ervaring met het creëren van banen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Benut deze ervaringen voor uw eigen school!

Leerlingen die cognitief en/of sociaal-emotioneel op de grens zitten tussen praktijkonderwijs (pro) en vmbo kunnen in Zeist starten in een pro/vmbo-klas. Lees hoe de middelbare scholen Christelijk College Zeist en het Seyster College dit hebben georganiseerd.

Als de regio ‘Midden’ half juli als laatste op vakantie gaat komt er een einde aan een periode van vier maanden die voor iedereen in het onderwijs nieuw was. Er zijn leraren, schoolleiders, bestuurders, ondersteuners die lang, heel lang meelopen in het (voortgezet) onderwijs en een grote staat van dienst hebben, maar zelfs voor de meest ervaren professional waren de afgelopen maanden compleet nieuw.

Leraren van het Veluws College Walterbosch ontwierpen een nieuw vwo-programma waarin leerlingen zelf aan het roer staan. Dat doet wonderen voor de motivatie van leerlingen, zegt projectleider Teus Zandsteeg.

Veel leerlingen in 3 havo en vwo kiezen voor een bètaprofiel om de mogelijkheden aan vervolgopleidingen open te houden. Maar zitten zij wel op hun plek in dit profiel? En konden ze dat voldoende bewijzen tijdens de coronacrisis? Het Lorentz Lyceum in Arnhem geeft leerlingen een extra kans dit aan te tonen via een bèta-assessment.

De intervisiegroep van examensecretarissen bij Stichting Onderwijs Middel Limburg (SOML) vormde een prachtig klankbord voor de auteurs van het Beleidskader Toetsing en Examinering. De lastigste vraag: wat regel je centraal en wat per school?

Eind 2019 stemden leden van de PO-Raad en de VO-raad in met de ontwikkeling van een Benchmark PO en VO. Bestuurders, controllers en stafmedewerkers gaven in groten getale gehoor aan de oproep om mee te denken over de inrichting. We spraken met drie deelnemers.

Met de banenafspraak dienen werkgevers meer werknemers met een arbeidsbeperking aan te nemen. De afspraak geldt ook voor het onderwijs Er zijn verschillende manieren om werk te bieden aan mensen met een arbeidsbeperking. Naast dat het mogelijk is om een medewerker in loondienst te nemen, is het ook mogelijk om personeel in te huren en om diensten of producten in te kopen bij leveranciers. Voor de verschillende manier gelden ook andere regels. Omdat het niet altijd duidelijk is wanneer en waar een baan meetelt, zetten we de belangrijkste informatie op een rij.

De helpdesk van de VO-raad helpt schoolbesturen bij vragen over onderwijs- en werkgeverszaken. Regelmatig zullen we op deze site antwoord geven op een vraag die bij meer scholen speelt.

“Je wordt volgens mij niet als racist geboren, dat word je puur door je omgeving. Daarom moeten we op scholen aandacht besteden aan racisme.” Aldus Sara (14), leerlinge van UniC in Utrecht. De samenleving is volop in de ban van Black Lives Matter (BLM) en het probleem van racisme en discriminatie, en dit actuele thema leeft ook bij veel leerlingen. Vanuit scholen, maar ook vanuit henzelf wordt aangedragen dat het belangrijk is binnen de school hier aandacht voor te hebben en het bespreekbaar te maken. Zodat de bewustwording erover toeneemt en discriminatie en racisme zowel binnen en buiten de school ook steeds minder voor zullen komen. Op onder meer UniC Utrecht en CSG Augustinus Groningen zijn docenten en leerlingen hier naar aanleiding van BLM op een creatieve manier mee aan de slag gegaan.

Dit voorjaar heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) zich gebogen over de vraag wat de gevolgen zijn voor de vakantierechten van een leraar die op 1 augustus bij een andere werkgever gaat werken en pas per 1 september zijn oude baan opzegt. De maand augustus heeft de werknemer volledig vakantie, waardoor er geen problemen ontstaan met het leveren van arbeid.

Het bezoeken van scholen is een van de leukste kanten van mijn functie. Kort na de heropening van de vo-scholen voor alle leerlingen bezocht ik het Haagse Montessori Lyceum. Een paar dagen later ontving ik onderstaande brief van een van de leerlingen van deze school. Te mooi om hier niet integraal weer te geven.

Verbinding met leerlingen is een kernwaarde van het Bernard Lievegoed College. Maar hoe monitor je het welzijn en houd je goed contact met leerlingen op afstand? Rector Patricia en mentor Lydia vertellen hoe ze dit aanpakken.

Niets in mijn werk is leuker dan het bezoeken van scholen. Dat onze schoolgebouwen elf weken dicht waren leidde bij mij tot ernstige onthechtingsverschijnselen. Nou ja, dicht... ze waren open voor een enkele leerling, en ik heb ook wel gezien dat leraren die het thuis al snel zat waren hun toevlucht tot school namen. Maar dat waren er niet zo veel.

Onze premier zit al weer tien jaar in het Torentje. Vakminister is hij nooit geweest. Staatssecretaris wel. Vijftien jaar geleden zat hij op het departement van OCW. Daar is zijn belangstelling voor onderwijs gegroeid. Zo sterk zelfs dat hij vanaf 2008 wekelijks maatschappijleer geeft aan leerlingen op het Johan de Witt in Den Haag.

Mijn kleinkinderen konden vorige week niet wachten tot het 11 mei was. Niet om opa te feliciteren met zijn verjaardag, maar...om weer naar school te gaan. Nu is dat voor jonge kinderen, in mijn geval tussen de 4 en 9 jaar, nog wel te begrijpen. Maar wie had begin dit jaar gedacht dat er dit schooljaar een moment zou zijn waarop onze leerlingen, door de bank genomen toch pubers, zouden hunkeren naar het moment dat ze weer naar school kunnen. En toch is het zo.

Korte lijntjes met de basisscholen en nauwe persoonlijke contacten zorgen ervoor dat Jessica de Bruin van het Kalsbeek College in Woerden al ruim voor de start van het nieuwe schooljaar precies weet welke leerlingen er op haar locatie gaan beginnen. Hierdoor kan de school ook in een jaar zonder eindtoets en met een telefonische warme overdracht prima uit de voeten.

Om efficiënt te kunnen leren, is het belangrijk dat leerlingen informatie kunnen organiseren en prioriteren. Dit geldt natuurlijk op school, maar juist ook in deze tijden van thuisonderwijs is het belangrijk dat leerlingen weten hoe ze dit kunnen aanpakken.

Ik had deze week een belafspraak. De dag ervoor appte mijn secretaresse: ‘Hou je er rekening mee dat ze haar vader onlangs verloor aan corona?’. Een vader van een collega. Het klinkt ver weg, maar kwam toch dichtbij. De dagelijkse cijfers over de slachtoffers kregen nog net geen gezicht, maar het raakte me. Kan mijn vader ook overkomen, of mijn moeder. Ik prijs me gelukkig met mijn gezondheid en dat van ons gezin en de familie. Maar het zijn dagkoersen. Ik prijs me gelukkig dat ik niet nu de zorg heb voor jonge kinderen, want ik zie om me heen wat het vraagt van ouders om alle ballen in de lucht te houden. Ik prijs me gelukkig met een tuin, want ik realiseer me dat voor velen de oproep: ‘Blijf thuis’ gelijk staat met ‘blijf binnen’. Het dagelijkse leven mag dan tot stilstand zijn gekomen, de weerrecords trekken zich er niets van aan.

Opgesloten op mijn werkkamer beheersen Zoom, Teams en Pexip mijn leven. Zo zeer zelfs dat ik af en toe hunker naar een gewone telefonische vergadering. Eerlijk gezegd had ik er een maand geleden nog nooit van gehoord. Nu kunnen we niet meer zonder. En hoewel fysiek bijeenkomen veel voordelen heeft zijn deze calls met beeld geweldig. Bovendien werkt het disciplinerend en efficiënt.

‘Ik ga altijd fluitend naar school en fluitend naar huis’, zei Floris toen ik hem vorige week voor het eerst sprak. Floris – vanwege privacyredenen niet zijn echte naam – is de leerling aan wie ik ben gekoppeld via project Thuisschoolmaatje.

Plan niet teveel in één les en gebruik bestaand lesmateriaal: onder andere deze twee tips vind je in het overzicht voor digitaal lesgeven van de SOML-scholen. De scholen verzamelden de beste tips en tricks uit binnen- en buitenland.

“Onze toekomstplannen? We willen doorleren, in elk geval tot we rijk worden.” Aldus Iris en Chakira, twee leerlingen uit de derde klas van de Groene Hart Praktijkschool in Alphen aan den Rijn. Samen met een bestuurder, schoolleiders en docenten namen zij op 5 maart deel aan een gesprek binnen de school over het discussiestuk ‘Toekomst van ons onderwijs’. De ambitie uit dit stuk om een ‘leven lang te leren’ werd dan ook goed ontvangen. Ook over de andere kernideeën was er enthousiasme; deze sluiten aan bij waar de school al mee bezig is en kan de school en de leerlingen verder brengen, zo gelooft men. Maar: alle ideeën moeten nog heel goed in de praktijk worden getest.

“We moeten geen mensen werven die op ons lijken. Andersdenkenden zijn noodzakelijk om de organisatie uit te dagen. Verschillende perspectieven zorgen ervoor dat de kwaliteit van je organisatie hoger wordt.” Drie bestuurders geven hun visie op diversiteit en inclusiviteit in het voortgezet onderwijs.

Na drie jaar ‘oefenen’ in speciale klassen, startte Over Betuwe College Bemmel in schooljaar 2020-2021 met een coachende aanpak en een 80-minutenrooster voor alle leerlingen. Lees waarom de school voor deze verandering koos.

Leren omgaan met vrijheid, zelfstandigheid en samenwerken: een daltonuur raakt aan de kern van het daltononderwijs. Op het Spinoza Lyceum in Amsterdam hadden de leraren door het rumoer tijdens hun daltonuren echter het idee dat er te weinig werd gewerkt. En ook uit het rapport van de daltonvisitatiecommissie bleek dat de school deze uren nog niet effectief genoeg invult. Docent Jate Terpstra onderzoekt samen met collega Nellie Wagner hoe de school dit kan verbeteren.

Op Het Stormink, onderbouwlocatie van het Etty Hillesum Lyceum in Deventer (vmbo, havo, vwo), volgen leerlingen zogenoemde talentontwikkelprogramma’s (TOP) die aansluiten bij hun persoonlijke interesses en talenten. Hoe pakt de school dat aan?

Zo’n twee jaar geleden wilde het Maasland College een nieuwe weg inslaan met hun onderwijs. Het resultaat mag er zijn: vanaf volgend schooljaar wordt het nieuwe onderwijsconcept GO (Gepersonaliseerd Onderwijs) ingevoerd. Hoe pakt de school dat aan?

Individuele leertrajecten zijn populair. De Groene Hart Praktijkschool heeft er in de bovenbouw al jaren ervaring mee. Nu trekken ze de lijn door naar de onderbouw, vertelt leraar Ronald van den Helder.

De maatschappij verandert, leerlingen veranderen en we weten niet welke nieuwe banen in de toekomst gaan ontstaan. Hoe innoveert Wellantcollege Oegstgeest het onderwijs om deze constante ontwikkeling bij te houden?

Op welk niveau is de kans op een diploma het grootst? Leerlingen op de Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen (SSgN) krijgen twee jaar de tijd om dat in een heterogene brugperiode te ontdekken.

Is Edualdo.nl al bekend binnen uw school of bestuur? Op deze website kunnen leraren kennis en ervaring uitwisselen over het onderwijs, van multimediagebruik in de klas tot projectmatig werken.

Op Kiem Montessori mogen de leerlingen langer speels blijven. Ze bewegen veel, maken huiswerk op school en ontwikkelen hun talenten. Lees hoe deze nieuwe school dat aanpakt.

Leerlingen van docente Nederlands Bodien Grijpstra volgen hun eigen leerroute en werken met leerdoelen in een studieschema. Lees hoe zij dat doen en hoe Bodien de regie houdt.

Op CSG Het Noordik voeren leerlingen een paar keer per jaar een trialoog met hun ouders en mentor-coach. Lees waarom de school deze driehoeksgesprekken in alle vmbo-klassen invoert.

Aan het begin van dit nieuwe kalenderjaar zijn scholen druk met activiteiten rondom het aanmelden en inschrijven van nieuwe leerlingen. Het is belangrijk om in alle fases van die processen dataminimalisatie te hanteren voor alle informatie die scholen met elkaar en met ouders uitwisselen. Dit houdt in dat alleen de echt relevante gegevens worden gedeeld (die noodzakelijk zijn voor de ontvangende school om de leerling zo goed mogelijk te kunnen begeleiden). Hoe hoort dat in de praktijk plaats te vinden? Kennisnet heeft in kaart gebracht welke regels hierover bestaan.

Raza (18) deed dit jaar eindexamen vwo en haalde vorig jaar al haar havodiploma. Tóch een geruststellend idee, met dank aan het tweefasen-vwo op de Amsterdamse Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB). Hoe ziet die route eruit?

In Het Oude Magazijn in Amersfoort kwamen donderdag 28 november - op uitnodiging van de VO-raad - ruim 80 professionals bijeen om zich breed te verdiepen in burgerschapsonderwijs. Wat is burgerschap, hoe geef je dit vorm en hoe borg je het in de school? Wat vraagt de (nieuwe) wet en moet de wet de aanjager zijn? Een impressie van de dag.

Met een zelfsturend lerarenteam een nieuw onderwijsconcept van de grond tillen, kan dat? Evert-Jan Oppelaar en zijn collega’s van Herbert Vissers eXplore kregen het voor elkaar.

Op het Ichthus College in Kampen (praktijkonderwijs t/m gymnasium, twee locaties) is de onderwijsvisie richtinggevend voor de visie op en de praktijk van toetsing en examinering. Er is een structuur ingericht om de kwaliteit van het toetsbeleid en de uitvoering ervan te bewaken. Minke de Vries, seniordocent toetsbeleid, speelt daarin een leidende rol.

Samenwerken, expertise bundelen en leren van elkaar; dat zijn belangrijke ingrediënten van de wijze waarop het groene Clusius College in Noord-Holland werkt aan de kwaliteit van het examen- en toetsbeleid. De school heeft acht vmbo- en drie mbo-vestigingen. Melanie Brandenburg, directeur van de vmbo-vestiging in Heerhugowaard, is als voorzitter van de vestigingsexamencommisie van haar school én als lid van de centrale examencommissie van het Clusius nauw betrokken bij het examen- en toetsbeleid voor het vmbo.